Skip to main content
Güncel İçeriklerİletişim Araçları

“Adil”, gerçek yaşamda ne anlama geliyor?

By Temmuz 24, 2022Temmuz 26th, 20222 Comments

“Adil Yaşam” kulağa ilk çarptığında hemen olumlu bir duygu uyarıyor. Öyle ya, adil’in gerisini beklemeye bile gerek yok; ne geliyorsa mutlaka iyidir.

Gerçekten de öyle. Adil bir yaşam hepimizin yürekten arzuladığı bir ütopya.

Ama bu ütopyayı gerçekleştirmek için kafa yoran çok da insan var. İşte bunlardan birisi Oxford Üniversitesi ekonomistlerinden Kate Raworth.

Raworth 2017 yılında Doughnut Economics’i yayınladı: Seven Ways to Think Like a 21st-Century Economist (21’inci Yüzyıl Ekonomisti Gibi Düşünmenin Yedi Yolu) başlıklı kitabında, ilk olarak 2012 yılında yayınladığı A Safe and Just Space for Humanity (İnsanlık İçin Güvenli ve Adil Bir Alan) başlıklı makalesinde geliştirdiği Doughnut Economics (Simit Ekonomisi) kavramını detaylandırmıştır. 2017 tarihli kitabı*, ana akım ekonomik düşünceye güçlü bir karşı öneri niteliğindedir ve sürdürülebilir bir ekonomi yaratmak için gerekli koşulları savunmaktadır. Raworth, Ekonomi Biliminin temellerinin radikal bir şekilde yeniden ele alınmasını savunuyor ve özellikle de sınırsız büyüme gibi modası geçmiş bir ilkeyi eleştiriyor; bu ilke, gezegensel kaynakları yok ederken Yaşam Kalitesi de dahil olmak üzere insan ihtiyaçlarına kötü hizmet ediyor. Ekonominin büyümesine odaklanmak yerine, ekosistemimizi koruyarak gelecek nesiller için fırsatları sınırlamadan, Dünya üzerindeki herkesin yeterli gıda ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarına erişiminin sağlanabileceği bir modele odaklanmaktadır. (https://en.wikipedia.org/wiki/Doughnut_Economics:_Seven_Ways_to_Think_Like_a_21st-Century_Economist adresindeki açıklamalardan alıntılanmıştır.)

Aşağıda, modele adını veren, insanlık için “güvenli ve adil” yaşam alanının sınırlarını ve mevcut durumu gösteren iki “simit diyagramı” görülüyor (aynı kaynaktan alıntıdır).

Not: Birinci simit imgesi; sınırların ne ölçüde aşıldığı ve sosyal temellerin ne ölçüde karşılandığını göstermiyor. Ortadaki çizgiyi sağa sola oynatırsanız, bu defa hangi sınırın ne ölçüde aşıldığı görülecektir. (Aynı kaynaktan alınmıştır).

(*) Anılan kitap Türkçeye Simit Ekonomisi adıyla çevrilmiştir (tıklayın)

2 Comments

  • Sevgili büyüğüm,
    Iktisat ve yönetişim nosyonu olan birçok idealist benzeri şeyleri düşünüp tartışır ama bu kadar somut ifadelere yakın zamanda rastlanmadı, kitabı okumamiza vesile olduğunuz için sonsuz teşekkürler, umarım çok kişinin işine yarar ama söylemeden geçemem, doğanın kendine özel bir adaleti var, bizim anladığımız manada adil değil 🤩

    • Tınaz Titiz dedi ki:

      Çok haklısınız. Mevcut sistem insanlığın büyük çoğunluğunun ezberlerine öylesine yerleşmiş -ve öyle de kurumsallaşmış ki- şimdi başka (ve daha adil) bir sisteme (yazının altında görülen yeşil kuşağa) geçmek imkansız gibi görünüyor. Ama başka bir çare de yok sanırım.

Leave a Reply to Tınaz Titiz Cancel Reply